SALT Araştırma’ya 2014’te devredilen Altuğ-Behruz Çinici Arşivi, herkesin katılımına açık programlarla yorumlanmaya devam ediyor. Altuğ-Behruz Çinici Arşivi, uzun soluklu bir mimarlık ofisinin geçmişini detaylı şekilde sunmanın ötesinde, 1960’lardan 2000’lere Türkiye’deki ortamın mimar, işveren ve kullanıcılar açısından değerlendirilmesine olanak tanıyor. SALT Araştırma’da dijitalleştirme ve kataloglama çalışmaları sürdürülen arşivin içeriğini açan ve tartışma ortamı yaratmayı amaçlayan bir dizi konferans, SALT ve ODTÜ işbirliğinde geçtiğimiz aylarda gerçekleşti.
Film gösterimi ve konuşmalardan oluşan ilk program, 29 Mayıs’ta SALT Beyoğlu’ndaki Açık Sinema’da gerçekleşmişti. Behruz Çinici’nin konuşma kayıtlarından derlenen film, mimarın işleri ile mimarlık ve şehircilik anlayışına dair beyanlarına odaklanıyor. Konuşmalarda ise, arşivin kapsamı, Çinici’nin toplumda temsil ettiği mimar pozisyonu ile Altuğ ve Behruz Çinici’nin ilk dönem çalışmalarından olan ODTÜ kampüsünün mekânsal nitelikleri irdelendi.
29 Eylül tarihinde gerçekleşen ikinci program, SALT ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) iş birliğiyle Ankara’da düzenlendi. Konferansta, Altuğ-Behruz Çinici’nin ODTÜ projesi, ODTÜlü mimar ve akademisyenler tarafından Çinici Arşivi, üniversite arşivi ve diğer bağımsız çalışmalar üzerinden çeşitli bağlamlarda tartışıldı.
ODTÜ konferansı, konuşmacılar ODTÜ Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Aydan Balamir, SALT Araştırma ve Programlar’dan Aslı Can, ODTÜ Mimarlık Fakültesi eski dekanı ve Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Ali Cengizkan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Şebnem Yalınay Çinici, ODTÜ Mimarlık Fakültesi dekanı ve Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Güven Arif Sargın, ODTÜ Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Ayşen Savaş, ODTÜ Mimarlık Bölümü öğretim üyesi Agnes van der Meij’in katılımı ile gerçekleşti.
24 Ekim tarihinde SALT Galata’da gerçekleşen üçüncü konferansta ise, SALT’ın daveti üzerine arşivi inceleyen konuşmacılar, kamuya açılma aşamasındaki arşivden çeşitli projelere odaklandı. Mimarlık kuramcısı, Harvard Graduate School of Design’da yarı zamanlı öğretim üyesi ve Kadir Has Üniversitesi Mimarlık Bölümü başkanı Sibel Bozdoğan, Altuğ-Behruz Çinici’nin şehir ölçeğine yaklaşan projelerini örneklendirerek; mimarların, işlevselliğe dayalı tipik şehir kurgusunu tekrarlamak yerine, insan ölçeğine öncelik veren tasarımlar geliştirme çabasını irdeledi. Mimarlık kuramcısı, Cornell University Mimarlık Bölümü’nde öğretim üyesi Esra Akcan, mimarların Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) kampüsü sonrası kariyerlerindeki süreklilik ve ikilemleri arşivdeki çizimler üzerinden yorumlayarak olası bir mimari duruşu kurguladı. Mimar ve North Carolina State University’de öğretim üyesi Burak Erdim ise, ODTÜ kampüsünün tasarımını Soğuk Savaş’ın uluslararası iş birliği ve rekabet ortamında inceleyerek; arşivin 1950 ve 1960’lı yılların mimarlık kültürünün tanımlanmasına katkılarını değerlendirdi.
Behruz Çinici, ODTÜ projesini, “kurulduğu 1956 yılından bu yana ülkede pek çok konuda önder, yaratıcı ve üretken bir model” olarak tanımlar. Kataloglanma süreci devam etmekte olan ODTÜ projesi belgeleri, Altuğ-Behruz Çinici Arşivi’nin en büyük bölümünü oluşturuyor. Bu belgeler, farklı ölçeklerde ayrıntılandırılmış çizimlerden inşaat seyir defterlerine, fotoğraflardan yazışmalara kadar çeşitleniyor. Behruz Çinici ve onun deyimiyle “ODTÜ’nün baş mimarı” olan eski rektör Kemal Kurdaş’la yapılmış sohbetlerin ses ve video kayıtları arşive derinlik kazandırmakta. Arşiv, ODTÜ projesini mimarlık, şehircilik ve inşaat alanlarında tüm detaylarıyla belgeleyebilir niteliktedir.
Altuğ-Behruz Çinici arşivi programları ile “mimarlar ve arşivleri” konusunu da tartışmaya açan SALT, arşiv üzerine projeler üretmeye devam ediyor.