Türkiye endüstri altyapısının
büyük kısmı Kocaeli ve İzmit Körfezinde yer alırken son yıllarda şehrin
büyümesiyle birlikte kent içinde kalmış körfez kıyısındaki fabrikalar, kıyı
erişimini engellemeleri sebebiyle başka bölgelere taşınmış. Bugünlerde
fabrikaların terk ettiği alanlarda, kent nüfusunun artmasıyla ortaya çıkan
kamusal alan eksikliğinin giderilmesi adına fırsatlar sunuluyor. 2007 yılında
SEKA Park Etap 1, 2009 yılında SEKA Park Etap 2 projeleriyle endüstri
alanlarının kamusal alana dönüşümü süreci başlamış ve kıyı, halkın erişimine
açılmış.
Yeniden canlandırma projesininin yürütüldüğü, eski Mannesman Boru Fabrikası,
1955 yılında inşa edilmiş ve uzun yıllar faaliyetini sürdürdükten sonra bugün
atıl hale gelmiş. Fabrika, SEKA Park 1 ve 2 etaplarının birleştiği noktada dar
bir geçişe izin veriyor. Bu dar geçiş, aralarında fiziksel bir bağ da sağladığı
parkları kullanım olarak birbirinden ayırıyor. Bu durum iki parkın tasarımına
da yansıtılarak bu iki alan, fabrika sınırında birer tepe ile sonlandırılmış.
Proje bu tespitlerle, yeniden işlevlendirilen fabrikanın çevresiyle olan
kopukluğunu gidermeyi ve kıyı boyunca var olan kapalı kamusal alan ihtiyacına
yanıt vermeyi hedefliyor. Bir kültür ve sanat altyapısı sağlayacak yapı, bir
anlamda kıyı boyunca kesintisiz devam eden açık alanların fuayesi olarak hizmet
vermeyi amaçlıyor.
Eski kampüs, yıllar içerisinde doğan ihtiyaçlarla eklenen ve farklı yapım teknikleriyle
inşa edilen 3 ayrı fabrika bloğundan oluşuyor. Orijinal yapı, farklı zamanlardaki
müdahalelerle özgün detaylarını büyük oranda yitirmiş ve görsel bir karmaşa
haline gelmiş. Proje, orijinal yapının özgün detaylarını restore ederken
korumayı ve sonradan eklenen yapıların tasarımlarında da aynı detayları
kullanarak bir dil birliği sağlamayı hedefliyor. Bu sayede yapı, bir yandan bir
kültür yapısına dönüşürken bir yandan da kent hafızasındaki yerini koruyup
geliştiriyor. Yapı, kuzeybatı ve güneybatıda sırasıyla A ve B, kuzeydoğuda ise
C bloku olmak üzere üç bloktan oluşuyor. Fabrikanın inşa edildiği yıllarda A ve
C bloklarının önüne 130 cm genişliğe sahip bir kaldırımın olduğu Güneş Caddesi
konumlandırılmış. Bugün fabrikanın bir kamu yapısına dönüşmesiyle kaldırım
yetersiz kaldığı için bu sorunu çözmek adına, A ve C bloklarının kolonlar hariç
yola komşu olan son aksları yıkılarak dar kaldırım bu yönde genişletilmiş.
Blokların altında açığa çıkan kolonlar, iki blok arasına eklenen yeni kolonlar
ile sıra sistemine dönüştürülmüş. İç avlu hakkında ipuçları veren bu yeni
revak, demiryolu yönünden gelen ziyaretçiler için bir giriş olarak tasarlanmış.
Yapının mevcut strüktürü ve kabuğu bir endüstri mirası niteliğinde. Tüm
kampüsün tasarımında ana strateji olarak bu yapının korunması ve sergilenmesi
benimsenmiş. Tasarımda ana hedef, misafirlerin ziyaretleri boyunca yapının
mimari detaylarının ve yapım tekniklerinin rahatlıkla görmeleri ve bu mekanın
üretim mirası ile ilişki kurmaları olmuş. Bu amaç doğrultusunda tüm yapı açık
plan şeklinde tasarlanmış.
Programlar, yapının kendi kabuğuna ve birbirine temas etmeyen, ayrık birimlerin
içlerine yerleştirilmiş. Bu sayede tüm mekanların birbirinin içine aktığı,
kesintisiz bir mekan kurgusu ortaya çıkmış. Mekanları bağlayan asma katlar ve
köprüler yapı içinde gezinmeyi daha heyecanlı hale getiren görüş açıları
sunarak sergiseyretme imkanını artırıyor. İşveren tarafından talep edilen 1500
– 2000 kişilik bir konferans salonu için en uygun yer A blokken bu kısımda
yeraltı suyunun yüksek olması sebebiyle konferans salonu için gerekli sahne
arkası mekanlarının ve teknik hacimlerin konumlanacağı bir bodrum inşa etme
imkanı bulunmuyormuş. Bu duruma çözüm olarak, Güneş Caddesi’nden 250 cm aşağıda
olan A ve C bloklarında 100 cm lik bir kazı ile bir bodrum tasarlanmış ve sahne
arkası bu alana konumlandırılmış. B blok ise A blokta bulunan salonun fuayesi
olarak tasarlanmış.
Ana salon, yapının orijinal işlevine atıfta bulunan ve onun yapısal
elemanlarını sergileyen tasarım fikrinden ayrılarak tümüyle farklı bir mekan
kurgusu sunuyor. Ana salon, zemin, duvar ve tavan kaplamaları ile ideal akustik
ve görüş kalitesi sunan bir mekan haline gelmiş. Fuayeden ana salona giren
ziyaretçiler iki farklı dünya arasında geçiş yapıyor.
C blok, yapının farklı aktivitelere de ev sahipliği yapmasını sağlamak için
esnek şekilde tasarlanmış. 2 çok amaçlı salon ve bunları birleştiren fuaye
gerektiğinde ayrı, gerektiğinde birlikte kullanılabilecek şekilde tasarlanmış.
Tüm salonlar yapının doğusunda yer alan bir servis bandından destek alıyor. Bu
servis alanının üzerinde yer alan mekanlar kuluçka odaları olarak tasarlanmış.
Orijinal yapının özgün tuğla cephesinin görsel karakteri tüm yapıların ortak
görsel karakteri olarak belirlenmiş. Ancak bu sistem kesiti güncel şartnamelere
göre yeniden yorumlanmış, ısı yalıtımının tuğla cephe kaplamaları arasına
yerleştirilebilmesi için yeni bir detay geliştirilmiş. Yeni kamusal işlevin
gerektirdiği şeffaf cepheler, metal taşıyıcı elemanlar kullanılarak tuğla
cepheye bütünleştirilmiş. Proje 7/24 esasına göre kullanılabilecek mekanlara
sahip bir kültür merkezi kurgusu öneriyor. Böylelikle hem yapının kullanım
verimliliği hem de SEKA parkın kullanım süreleri arttırılmış. Kongre merkezinin
ve Seka Parkın kapalı/açık mekanlarını ve altyapılarını beraber kullanmaları
sayesinde iki projenin verimliliklerinin de artması hedeflenmiş. Projede yer
alan tüm mekanlar birden fazla işlevi yerine getirebilecek esnek mekanlar
olarak organize edilmiş. Yapı dinamik kullanımlara ve taleplere göre
dönüşebilecek bir kurguyla tasarlanmış. Bu esnekliğin kilit noktası olan avlu bir
yandan esnek açık alan sunarken bir yandan da yapının programları için
birleştirici/ ayırıcı bir tampon görevi görüyor.
KÜNYE
Mimari Tasarım: Özer/Ürger Mimarlık
Tasarım Ekibi: Ahmet Mucip Ürger, Ali Özer, Seda Gecü, Sinan Günay, Elif Düzel, Uğur Sarışen, İsmer Güngör
Proje Ekibi: Ahmet Mucip Ürger, Ali Özer, Gökçe Ejder, Tuğba Kayaköy Ercan Koca, Mustafa Tekin
İşveren: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi
Statik Proje: Erduman Mühendislik
Mekanik Proje: Metta Mühendislik
Elektrik Proje: Trifaz Mühendislik
Peyzaj Tasarımı: Özer/Ürger Mimarlık
Danışmanlar: Erdem Özlü (İDEArc), Cüneyt Kurtay
Kapalı Alan: 15.000 m2
Proje Tarihi: 2016-2017
Yapım Tarihi: 2017-2020
Proje Yeri: Kocaeli
Fotoğraflar: Egemen Karakaya
DOĞAL TAŞ:
FUAYE VE GENEL DOLAŞIM ZEMİN
KAPLAMALARI
MERMER
AÇIK AVLU VE PEYZAJ
KUVARZ ESASLI KOMPOZE GRANİT, BAZALT KAPLAMA